Muhammed Lütfi (Budak) Efendi, 1868 yılında Hasankale (Pasinler) ilçesinin Kındığı köyünde doğdu. Babası Hoca Hüseyin Efendi, annesi Seyide Hatice Hanım’dır. İlköğrenimini babasından aldıktan sonra medreseye devam ederek, zamanın tanınmış âlimlerinin derslerini takip etti. 1891 yılında Hasankale’nin Sivaslı Camii’ne imam tayin edildi. Ayni yıl babası ile birlikte Bitlis’e giderek, Nakşibendi şeyhi Muhammed Pir-i Küfrevi’ye intisap etti. Riyâzetini tamamladıktan sonra şeyhinin halifesi olarak Hasankale’ye döndü. Bir süre buradaki görevine devam etti. Daha sonra Erzurum’un Dinarkom köyünde imamlık yaptı.
12 Şubat 1916 tarihinde Rusların Erzurum ve çevresini işgale başlaması üzerine Yavi köyünde görevine devam etmiştir. Rusların çekilmeye başlamaları ve Ermenilerin katliama girişmeleri üzerine Yavi ve çevresindeki köylerden topladığı altmış kadar gönüllü ile Oyuklu köyü yakınlarında bulunan düşman karargahına saldırdı, düşmanı püskürterek etkisiz hale getirdi. Daha sonra Haydari Boğazı’ndaki Zerdige köyünde nizami orduyla birleşerek 12 Mart 1918 günü Erzurum’a girdi. Ayni gün babası şehit düştü.
Erzurum’un kurtuluşundan sonra Hasankale’ye döndü ve Alvar köyü halkının isteği üzerine oraya yerleşti. Halk arasında “ Alvar İmamı” ve “Efe Hazretleri” unvanıyla tanındı. Nakşibendi-Hâlidi şeyhi olarak 1939’a kadar bu köyde, bu tarihten sonra da Erzurum’da bölge halkını irşad ile meşgul oldu. 12 Mart 1956’da vefat etti. Cenazesi Alvar köyü’nde, şu anda bir türbeye dönüşen yerde defnedildi. (Vefatından sonra ailesi Budak soyadını bırakıp “Mazlumoğlu” soyadını almıştır.)
Alvarlı Muhammed Lütfi Efe, Erzurum’un son zamanlarda yetiştirdiği ünlü isimlerden biri olup, şair, mutasavvıf, âlim şahsiyettir. Şiirlerinde dini-tasavvufi konular ağırlıktadır.
Alvarlı Efe şiirlerinde “Lütfi” mahlasını kullanmıştır. Muhammed Lütfi Efe’nin şiirleri, mektupları ve nesirleri ölümünden sonra oğlu Seyfeddin Mazlumoğlu tarafından derlenerek, “Hülâsatü’l – Hakayık ve Mektûbat-ı Hâce Muhammed Lütfi” adı altında, Avlarlı Efe Hazretleri İlim ve Sosyal Hizmetler Vakfı tarafından yayınlanmıştır (1974-İstanbul). Bu kitapta 700’ü aşkın şiir mevcuttur.
Alvarlı Muhammed Lütfi Efe, ömrü boyunca dünya malına sahip olmayı hiç arzu etmemiş, vefat ettiği güne kadar sofrasına misafirsiz oturmamış, insanları incitmemeyi ve hiçbir ferdi hor görmemeyi kendisine düstur edinmiş, hülâsa Ahlâk-i Muhammedi kendisinde tekâmül etmiş bir insani kâmildir.
ERZURUM DESTANI Erzurum kilidi mülk-i islâmın Mevlâya emânet olsun Erzurum. Erzurum dermendi ehl-i imanın Mevlâya emânet olsun Erzurum. Rabbim beldemize merhamet ede Ahalisi râh-ı Mevlâya gide Enbiya evliya bir himmet ede Mevlâya emanet olsun Erzurum. Binlerce bin müdfün evliyâsı var Zahir bâtın nice asfiyası var Feyz-ü berekât-ı Kibriyası var Mevlâya emânet olsun Erzurum. Rabbim hıfzeyle düşman şerrinden Gazab göstermeye berr-ü bahrinden Hususa ki Erzurum’un şehrinden Mevlâya emânet olsun Erzurum. Kalblerinde dolsun feyz-i Rabbâni Ahâlisi bulsun rahmi Rahmâni Lütfi Erzurum’dan gördün ihsani Mevlâya emânet olsun Erzurum. SEYREYLE GÜZEL Seyreyle güzel kudret-i Mevlâ neler eyler Allah’a sığın adl-i Teâlâ neler eyler Elbet yürütür fermânını Kâdir u Kayyûm Herkese lâlik sırr-ı tecellâ neler eyler Âlemleri var eyleyen Allahu’Alîm’dir Gözler görecek mihr-i muâlla neler eyler Eltâf-ı Kadîm rahm-ı Azîm Bârı Teâlâ Kerem-i Kerîm şems-i mücellâ neler eyler Lütfi der-i dergâh-ı İlâhî’de sebât et Nazlı niyâz et Hakk’a temennâ neler eyler
BAYRAM O BAYRAM OLUR
Mevlâ bizi afvede
Gör ne güzel iyd olur
Cürm ü hatâlar gider
Bayram o bayram olur
Merhamet ede Râhim
Dermanı vere Hakîm
Lûtfede lûtf-i Kadîm
Bayram o bayram olur
Feyz-i muhabbet-i Hak
Nûr-i hidâyet siyâk
Cennet-i â’la durak
Bayram o bayram olur
Hakk’ı seven merd-i şîr
Kalbi olur müstenir
Allah ola dest-i gîr
Bayram o bayram olur
Merhametin kânıdır
Afv u kerem şânıdır
Hep anın ihsânıdır
Bayram o bayram olur
Bibliyografya
Selahattin Kıyıcı, T.D.V.İslam Ansiklopedisi 2.cilt
H.Ali Kasır, Erzurum Şairleri
S. Bulut, Erzurum’da İz Bırakanlar
A.Ersöz , Avlarlı Efe Hazretleri
T. Karabey, Şehri Mübârek Erzurum
H.B. Topdağı, Erzurumun Manevi Mimarları
S.Mazlumoğlu, Şehri Erzurum
M.Çelik, Erzurum Kitabı