( ö- H.106l – M.1650)
Cafer Efendi, H.1045 (M.1635) senesinde Erzurum Hazinesi mukataa memuru olarak Sultan İbrahim tarafından tayin olunmuştur. Erzurum doğumlu olan Cafer Efendinin babasının adı Ebubekir’dir. Evliya Çelebi Erzurum’da bulunduğu zaman Cafer Efendinin köyüne davet ettiğini belirterek “ Deveboynuna ve buradan da Cafer Efendi Köyüne geldiklerini anlatıyor.” Bu köyün şimdiki adının (Nebi köyü) olduğunu (İ.Hakkı Konyalı, Erzurum Tarihi) öğreniyoruz. 1642 tarihli Erzurum Eyâleti’ne ait mufassal Avâriz Defterinde bulunan kayıttan “zamanın padişahı Sultan İbrahim’in emriyle Evail-i Cemaziyel-evvel 1052 ( 8 Temmuz – 6 Ağustos 1642) tarihinde tahrir edildiği, bu defterin cizye ve avâriz muharriri Cafer Efendi tarafından hazırlandığı” anlaşılmaktadır.
Cafer Efendi, Caferiye Camii külliyesini yaptıran ve çevresine her türlü yardımı yapan bir kişi olarak tanınmıştır. Padişah Genç Osman’a Yeniçerilerin yaptıkları zulmü Erzurumlular hazmedememiş ve onlara karşı mücadele etmişlerdir. Bu karışıklık zamanında CAFER Efendiyi H.1061 yılı Şaban ayının yedinci Salı günü öğleden sonra (M.1650) yeniçeriler şehit etmişlerdir. Caferiye camiinin son cemaat mahalline açılan pencerenin önünde görülen mezar, camiin bânisi CAFER Efendinindir. Mezar taşında yazılı olan kitabe Besmeleden sonra dilimize şöyle çevrilir: “Yeryüzünde her şey fanidir. Ancak ikram ve celâl sahibi Allah bâkidir. İslâm’ın ve Müslümanların yardımcısı, din ve şeriatın muini, bu camii şerifin bânisi Ebubekir zade Hacı Cafer’dir.” (Daha geniş bilgi için İ.H.Konyalı Erzurum Tarihi)
Bibliyografya
İ.Hakkı Konyalı, Abideleri ve Kitabeleri İle Erzurum Tarihi
M.Nusret (Som), Tarihçe-i Erzurum
Evliya Çelebi Seyahatname
M. İnbaşı, Osmanlı İdaresinde Tortum Sancağı (1549-1650)