Celaleddin Arif, 19 Ocak 1875 tarihinde Erzurum’da doğdu. Hukukcu ve Yazar (Başımıza Gelenler’in yazarı) Mehmet Arif’in oğludur. İstanbul’daki Mekteb-i Sultani’de (Galatasaray Lisesi) okudu. 1895 yılında liseyi bitirince Paris’e giderek hukuk tahsili yaptı. 1901 yılında Mısır-Kahire’ye giderek avukatlık yapmaya başladı. II. Meşrutiyet’in ilânından sonra Ağustos 1908’de İstanbul’a döndü. İttihat ve Terakki Partisi’ne karşı 13 Eylül 1908’de kurulan ilk muhalefet partisi Ahrar Fırkası’nın kurucuları arasında yer aldı. Hukuk Mektebi ile Mülkiye Mektebi’nin hukuk-i esâsiye muallimliğine tayin edildi. Burada verdiği dersleri “Hukûk-i Esasiye”(I-III. İstanbul 1325 r.) adıyla yayınladı.
Celaleddin Arif 18 Aralık 1919’da Milli Ahrar Fırkası ve Osmanlı Çiftçiler Cemiyeti’nin adayı olarak katıldığı seçimlerde Osmanlı Meclis-i Meb’usan IV.Dönem Erzurum Mebusu oldu. 4 Mart 1920 tarihinde Osmanlı Meb’usan Meclisi Başkanlığına seçildi. İstanbul’un işgali ve meclisin dağıtılmasından sonra 2 Nisan 1920’de Ankara’ya gitti.
Mustafa Kemal ile görüş ayrılığı içinde olmasına rağmen Milli Mücadeleyi destekledi. 23 Nisan 1920’de açılan Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne Erzurum Milletvekili olarak katıldı ve meclisin ikinci başkanlığına getirildi. İki gün sonra kurulan Muvakkat İcra Vekilleri Heyeti Adliye Vekili oldu. 24 Ocak 1921’de Adliye Vekilliğinden ve Meclis ikinci başkanlığından istifa etti. 14 Mayıs 1921’de Mustafa Kemal tarafından tedavi bahanesiyle Avrupa’ya gönderildi. Asıl amaç ise İtalya ve Fransa ile ilişkileri yumuşatması idi. Aralık 1921 tarihinde Roma temsilciliğine tayin edildi. Haziran 1923’te Roma temsilciliği görevinden ayrıldı ve Paris’e yerleşti. 18 Ocak 1930’da Paris’te vefat etti. Cenazesi İstanbul’a getirilerek 14 Şubat 1930’da Merkez Efendi Kabristanı’nda toprağa verildi.
İki adet basılı eseri vardır;
Hukûk-i Esasiye 4 kitap 2 cilt – İstanbul 1325 (1909)
Hukuk-i Esasiye- İstanbul 1332 (1916)
Bibliyografya
Ufuk Gülsoy, DİA. Cilt 7 s.246
M.Taşyürek, Erzurum Kongresi
M.Çelik, Erzurum Kitabı
S.Bulut, Erzurum’da İz Bırakanlar