Erzurum Kongresi Hasankale Delegesi
Erzurum Milletvekili
Cevat Dursunoğlu, 10 Temmuz 1892 (29 Haziran 1308) de Erzurum’da doğdu. Dedesi 1876’da Erzurum Mebusu seçilen ve Hicaz Vilayeti Defterdarı iken Medine’de rahmetli olan Ahmet Muhtar Bey, babası İbrahim Hakkı beydir. Annasi Nâfia Hanım “Kazzazoğulları”da denilen “Erverdi”lerden Nafiz Bey’in kızıdır.
Cevat Bey İlkokulu Erzurum’da Ayazpaşa ve Numune-i Terakki İbtidâi Mekteplerinde (1896-1902), orta öğrenimini Erzurum Mülki Rüşdiye ve İdâdi Mektebi’nde okuyup 1910 tarihinde mezun oldu. Ayni yıl Maarif Nezareti’nin açmış olduğu imtihanı kazanarak Yüksek Öğrenim yapmak için Almanya’ya gönderildi.
I.Dünya Savaşı başladığında 12 Ağustos 1914’de askere alınan Cevat Bey, Yedek Subay okulunu bitirince ilk olarak Erzurum 3.Ordu emrine teğmen olarak atanmış, Erzurum’un Ruslar tarafından işgali üzerine Erzincan’a gönderilmiştir. 1917’de Makedonya ve Romanya cephelerinde vazife görmekteyken geçirdiği Tifüs hastalığı sebebiyle İstanbul’da Harbiye Nezareti Ordu Dairesi Başkanlığı’na tercüman olarak verilmiştir. Cevat Bey, 4 Aralık 1918’de terhis olarak askerlik görevini tamamlamıştır.
Cevat Bey, İstanbul’da kaldığı kısa süre içinde “Vilayât-ı Şarkıye Müdafaâ-i Hukuk-i Milliye Cemiyeti”ne giderek görev almak istemiş, bu isteği olumlu karşılanmış, neticede Cemiyetin İstanbul Merkezi’nden Erzurum’da şubesinin açılması iznini alarak 10 Aralık 1918 tarihinde dayısının oğlu Ahmet (Erverdi) ile beraber Erzurum’a hareket etmiş, yirmi gün sonra Ocak 1919’da Erzurum’a varmışlardır.
Cevat Bey’in İstanbul’dan getirdiği selahiyetnameye dayanılarak 3 Mart 1919’da Erzurum Vilayetine verilen bir dilekçe ile “Vilayât-ı Şarkiye Müdafaâ-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti Erzurum Şubesi” resmen kurulmuştur. Cevat Bey cemiyetin kâtiplik görevini üstlenmiş, 17 Haziran 1919’da düzenlenen Erzurum Vilayet Kongresi ve 23 Temmuz 1919 tarihli Erzurum Kongresi’nin toplanması için yapılan hazırlıkların içerisinde aktif olarak bulunmuştur. Erzurum Kongresi’nde de Erzurum Merkez Delegeliği hakkını Mustafa Kemal’e veren Cevat Bey, kongreye Hasankale delegesi olarak katılmıştır.
Cevat Dursunoğlu, 19 Mayıs 1920 tarihinde Erzurum Muallim Mektebi Müdürlüğü’ne atanmış ve Milli Eğitim Bakanlığında Teftiş Kurulu Başkanlığına kadar yükselmiştir.
Cevat Dursunoğlu, 1942 – 1946 tarihleri arasında VII. Dönem Kars ve 1946-1950 tarihleri arası VIII. Dönem Erzurum CHP Milletvekili olarak TBMM’ne girmiştir.
12 Ocak 1970 tarihinde vefat eden Cevat Dursunoğlu’nun mezarı Ankara Cebeci Mezarlığı’ndadır.
Cevat Dursunoğlu’nun 1946 yılında Ankara’da basılan “Milli Mücadele’de Erzurum” adlı eseri belge ve anılarından oluşan tek hatıratıdır. .
Bibliyografi
Yücel Çil, Erzurum Kongresi’ne Katılan Delegeler
F.Kırzıoğlu, Bütünüyle Erzurum Kongresi
E.Konukcu, Selçuklulardan Cumhuriyete Erzurum
M.Taşyürek, Erzurum Kongresi
M.Çelik, Erzurum Kitabı
C.Dursunoğlu, Milli Mücadele’de Erzurum
Sebahattin Bulut, Erzurum’da İz Bırakanlar