Gacırzade Hacı Osman Efendi, Mehmet Efendi’nin oğludur. Gaciroğlu Mehmet Efendi ve kardeşleri, babaları Osman Efendi ve anneleri Emine Hanımla ile birlikte Dağistan’dan gelerek İspir’e yerleşmiştir. Bilahare Erzurum’a gelen Mehmet Efendi Karaköse Mahallesinde ikamet etmiştir. Babasının adını verdiği oğlu Hacı Osman Efendi’yi Erzurum Medreselerinde okutmuştur. Ayni zamanda Karaköse mahallesindeki camii, çeşme ve hizmet binalarını yaptırmıştır. (Gacırzade Hacı Mehmed Efendinin 22 Cemaziyel-âhır 1290 tarihli vakfiyesi Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi 593 no.lu defterin 251 sayfa 197 sırasında kayıtlıdır.)
Hacı Osman Efendi icazet aldıktan sonra bu günkü Yakutiye Öğrenci Yurdu’nun bulunduğu yerdeki sekiz odalı medresenin sorumluluğunu üstlenmiştir.
Tarikatı Nakşibendi ye halifesi olan Hacı Osman Efendi, 24- Kasım -1925 yılında şapka hadisesi vuku bulduğunda halka “Ulul emre itaat”ı tavsiye etmiş, sokak hareketlerine karşı çıkmıştır. Buna rağmen Erzurum Valisi İzmirli Zühtü Bey ve Jandarma Komutanı Tatar Hasan Paşa ile Sarıkamış Komutanı Asım Paşa, muhakeme etmeden (kanaat önderi olduğu için) idamına karar vermiştir. Hacı Osman Efendi idam sehpasına çıkmadan önce iki rekât namaz kılmak için izin istemiş, kendisine müsaade edilmiştir. Kıldığı namazın ikinci rekâtında secdeden kalkmayınca, korkudan takati kesildi diye bakılınca öldüğü görülmüştür. Vaziyet yetkililere iletildiğinde, ölüsünü asınki halka ibret olsun emri gelmiş, Hacı Osman Efendi’nin cesedi Aşağı Mumcu Mahallesinde asılmış ve darağacında bir gün bekletilmiştir. Ayni zamanda Tebriz Kapı meydanında idam edilmiş olan Kadiri Tarikatı şeyhi Mütevekkilzade Hacı Ali Galip Efendi ile birlikte bir arabaya koyularak ikisi birlikte Gez Mahallesi mezarlığına defnedilmiştir.
7 Kasım 1938 tarihinde şapka hadisesinde idam edilen yirmi kişi topluca atıldığı Gez mezarlığından, Erzurum birinci dönem milletvekili Yeşilzade Hafız Salih Efendinin uğraşları sonucu, çıkarılarak sahiplerine teslim edilmiş, Kadiri tarikatı halifesi Hacı Ali Galip Efendi ile Nakşibendi şeyhi Gacırzade Hacı Osman Efendi’nin kemikleri ayrı ayrı torbalara koyulmuş, derviş töresine uyularak Erzurum Tuzcu köyü mezarlığına getirilmiş, Yunus Emre Türbesinin yanındaki kabire birlikte defnedilmişlerdir. Mezar taşının bir yüzünde Hacı Galip Efendi, diğer yüzünde Gacırzade Hacı Osman Efendiye ait kitabeler mevcuttur.
Allah (c.c) dostu ve Resulullah (s.a.v.) aşkıyla dolu Nakşibendi şeyhi Gacırzade Hacı Osman Efendi’nin vefatı Erzurumluları çok üzmüştür.
Bibliyografya
Abdurrazzak Türk, Bezayşehir Palandöken Dergisi s.6- 2013