Erzurum Gümüşlü Kümbet, Kars Kapısı dışında Asri mezarlığın karşısında, şehitliğin yanındadır. Gümüşlü Kümbet adını, Evliya Çelebi’ye göre kubbesinin gümüşle kaplı olmasından, diğer bir rivayete göre ise konik külâhında büyük bir gümüş parçası asılı olduğu için almıştır.
Kümbetin giriş kapısının üstünde bulunan beyaz mermer kitabe silinmiş, okunamaz hale gelmiştir. Kümbetin kimin tarafından ve hangi tarihte yapıldığı ve kümbetin kime ait olduğunu tespit etmek imkanı yoktur.
Evliya Çelebi, o dönemde mevcut olan lahdin üzerinde “Sultan Mahmud” ibaresini okuduğu için yanlış olarak Gazneli Mahmud’un burada yattığını söylemiştir. Gazneli Mahmut H.421/M.1030 da Gazne’de vefat etmiştir. Abdurrahim Şerif Beygu, bu civardaki Şeyh Gıyas-ed-din dede zaviyesi adından dolayı burada, Gıyas-ed-din isminde birisinin medfun olduğunu yazmıştır. İbrahim Hakkı Konyalı ise burada İlhanlı Hükümdarlarından Garzan Mahmud Han’ın kumandan veya prensinin medfun olduğunu ifade etmektedir.
Gümüşlü Kümbet, Erzurum’daki (Karanlık Kümbet ve Üç Kümbet) diğer kümbetlerle büyük benzerlikler gösterdiğindin XIV. yüzyılın başlarında yapıldığı kanaatine varılmıştır.
Kümbet, kare oturmalık üzerine silindirik ve oniki yüzlü gövde halinde yükselmektedir. Onikigen gövdenin her bir yüzü, sivri kemer içerisine alınarak gövdeyi oniki kemer dolaşmaktadır. Tamamen kesme taştan inşa edilen yapı itinalı bir işçilik gösterir. Köşeleri üçgen yüzeyler şeklinde pahlanmış kare bir kaide üzerine oturan onikigen gövdesi, yarım daire kesitli çift kaval silme kemerler üzerinde silindirik olarak yükselmektedir. Konik külahın hemen altında kırmızı renkli taşlardan zencirek motifi işlenmiştir.
Kümbetin cenazelik bölümü kare planlı olup 5.64 x 5.64 m. boyutlarındadır. Cenazelik girişi kuzey yönündedir. Bu bölüm doğu ve batıda birer mazgal pencere ile aydınlatılmaktadır.
Kümbetin içerisi daire planlıdır. Üst kat mukarnaslı sivri kemer içine alınmış iki adet pencere ile aydınlanır. Güney yüzünde yarım daire şeklinde mukarnas kavsaralı ve etrafı dikdörtgen çerçeve içerisine alınmış bir mihrap nişi bulunmaktadır. Kümbetin kapısı kuzeye açılır. Bu kapının sahanlık ve merdivenleri yıkılmıştır.