HABİB BABA TÜRBESİ (TİMURTAŞ BABA TÜRBESİ)

Erzurum Taşmağazalar Caddesinden Gürcü Kapıya giden yolun sağındadır.

Habib Baba Türbesi adı ile anılan bu türbenin asıl adı Timurtaş Baba Türbesidir. Timurtaş Baba adına yapılan bu türbe harabeye dönmüş bir vaziyetteyken Erzurum müşiri Kâmili Paşa H.1260/M.1844 yılında türbeyi yeniden yaptırmıştır.

Türbeye kuzeydeki basık kemerli kapıdan girilir. Kapının üstündeki 0.60 x 0.42 m ölçülerinde tunç levhaya güzel bir tâ’lik ile beş satır halinde şu kitabe yazılmıştır;

Mazhar-i Tevfik-i Sübhani Müşir-i ERZURUM.

Varını şah-i cihanın uğuruna eyler feda

İttiba-i şer-i pâk-i Seyyid-il-Kevneyn ile. 

Tacidar-i âleme almaktadır hayır duâ

Zahir-ü bâtın kutub-i ehl-i hal-i celb için.

Böyle hayrat-ü meberrâtâ muvaffak daima

SIRRIYA yazdım iki tarih-i cevherdâr kim.

Her biri nakşolsa tâk-ı künbed-i çerha sezâ

KÂMİLİ Paşa rızay-ı Bâriyy-i biçün içün.

Türbe-i TİMURTAŞ BABAYI yaptı nev-bina 1260

Şair Sırrı’nın yazdığı kitabenin son beytinin her mısraının noktalı harfleri Ebcet hesabına vurulunca (1260) rakamı çıkıyor.

1841-1845 yılları arasında Erzurum’da dört yıl Valilik yapan ve Erzurum Salnamelerinde adı HACI HALİL KÂMİL Paşa olarak geçen paşanın mahlası “KÂMİLİ” dir. Türbenin hiçbir yerde rastlanmayan bir özelliği vardır. Paşa türbenin cadde üzerindeki duvarının köşelerinin üstlerine üçer tunç kandil askısı yaptırmıştır. Bayramlar ve mübarek günlerde buralara zincirlerle sarkan kandiller takılırmış.

Türbe 6.35 x 9.80 m. ölçülerinde dikdörtgen planlı olup, üzeri açıktır. Türbenin doğuda kalan duvarı hariç, diğer üç cephenin duvarlarının tamamı kırmızı renkli kesme taştan yapılmıştır.

Türbe iki kısımdan meydana gelmektedir. Birinci kısım mescit olarak kullanılmaktadır. Diğer kısım ise üstü açık asıl türbe bölümüdür.

Binanın kuzeydeki basık kemerli 1.59 x 0.74 m. ölçülerindeki kapıdan geçilince sonradan yapılan bağdadi bir duvarla oluşturulan 0.94 cm. genişliğindeki koridora girilir. Bağdadi duvarda bulunan kapıdan mescide, koridorun sonundaki kapıdan da üstü açık türbeye girilir. 

Mescid 3.55 x 2.30 m. ölçülerindedir. Mescidin 1.95 x 0.46 m. ölçülerindeki dar ve sade olan mihrabının etrafı silme ile çevrilidir. Mescidin batıya bakan penceresinden aydınlanmaktadır. Mescidin tavanı çapraz tonozludur. Bu mescitte ziyaretçiler namaz kılar, dua ederler. Türbenin üstü açık olan bölümüne 1.41 x 0.74 m. ölçülerindeki kapıdan girilir. Türbenin    içinde doğu duvarında sağır, sivri kemerli genişçe bir niş bulunmaktadır. Kemerin üstündeki  mermerde üç satır halinde nesih ile yazılmış şu kitabe okunur;

  1. Sultan-ı müellifinden kutb-ül ârifin gavs-ül-vâsilin TİMURTAŞ BABA Hazretlerinin
  2. Medfun-i Hâk-i atırnâk oldukları türbe-i şerifleriyle hemcivar olan
  3. Ehlüllah ve sair şüheda ervah-ı şerifeleri için fatiha 1260 (1844 M)

Türbenin ortasındaki mezarın çok yüksek olan baş taşına “ Hâzâ PİR TİMURTAŞ BABA veli Hazretleri” yazılmıştır. Timurtaş Babanın ölüm yılı gösterilmemiştir.

İçi kesme taş olan türbenin üst kısmını dört taraftan bir korneş çevreler.

HABİB BABA

Türbenin 1260 yılında yeniden yapılmasından dört yıl sonra (1264) vefat eden HABİP BABA türbenin güney penceresinin önüne defnedilmiştir. Habip Babanın tarikat serpuşlu mezar baş taşında yazılı 12 satır halinde Farsça kitabeyi Abdulbâki Gölpınar’lı Türkçeye şöyle çevirmiştir:

“Marifet cihanı, tarikat piri, olgun mürşid; birlik sırrının da emini; Hazreti Mevla’nın sırrını bilen. Birlik eshabının başı, birlik eshabı halkasının başında oturan zat… Yaşadığı müddetçe bir geceyi bile, ona ibadetle meşgul olmadan geçirmedi. Bir adım attıysa, mutlaka ibadete attı; Bir söz söylediyse mutlaka Hakkı andı. Bu yokluk yurdundan usanıp da Cennete yönelince Rıdvandan, merhaba, yücel diye bir ses geldi. Gayp âleminden biri geldi de, tarihini okudu: HABİB BABA tesbih ederek cennetler gül bahçesine geçip gitti. Fi Rebi-il-ahir sene 1264”

HABİB BABA aslen Hindistan’dan babası ile birlikte Bitlis’e gelmiş ve burada Kadiri şehylerinden Uşaki Ali Baba’ya intisab etmiştir. Şeyhinden aldığı emir üzerine Erzurum’a gelmiş ve ömrünün sonuna kadar burada halkı irşadla meşgul olmuştur. Tekkesi Yegenağa Mahallesinde idi.

Türbede Timurtaş Baba ve Habib Baba’dan başka dört mezar daha vardır. Bunlardan birincisi

Habib Baba’nın eşi Hatice Hanım’ın mezarıdır. H.1292/M.1875 yılında vefat etmiş ve bu türbeye defnedilmiştir.

İkinci mezar Şehabeddin Paşanın eşi Ganiye Makbule Hanım’a aittir. Vefatı 1892 yılıdır.

Üçüncüsü, 1875 yılında ölen dördüncü orduya mensup bir komutanındır. İsmi okunamamıştır.

Dördüncü mezar Habib Baba Hazretlerinin halifelerinden ve Emir Şeyh soyundan  Ahmet Nuri Baba’nın mezarıdır. Ölümü H.1329/M.1911 dir.

Türbenin köşe ayakları dışarı taşırılmıştır. Pencereleri demir parmaklıklıdır. Türbeyi dıştan kalınca, sade bir korniş üç taraftan çevreler. Mescit bölümünün üzeri günümüzde kırma çatı ile kapatılmıştır.  

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir