(1887-1948) Erzurum Milletvekili
Hüseyin Avni Ulaş, 1887 yılında Erzurum’un Kümbet köyünde doğdu. (Bu köy şimdi Bingöl ili Karlıova ilçesine bağlıdır.) Babası Kiğı’lı Türkmen Ulaşoğulları’ndan Kümbetli Gençağa namıyla tanınan Dursun Ağa oğlu Mustafa Bey, annesi Kümbetli Mehmet kızı Münire Hanım’dır. 11 yaşına kadar köyünde Halil Efendi’den ilk eğitimini gördü. İlk ve Orta öğrenimini Kiğı Rüştiyesinde ve İstanbul-Vefa Sultanisi’ni (lise) bitirdi ve 23 Eylül 1912 tarihinde İstanbul Daru’l Fünunu Hukuk Şubesinden mezun oldu. Stajını tamamladıktan sonra 29 Kasım 1913’te İstanbul Barosu’na kaydolarak Avukatlık yapmaya başladı. 1914’de askere alınarak Doğu Cephesinde Teğmen rütbesiyle 50. Alay 3. Bölüğünde Ruslar ile dört yıl savaştı. Kasım 1918’de terhis oldu. Kars’ta Wilson Prensipleri’ne göre 5 Kasım 1918’de kurulan “Milli İslam Şurası”nda fahri hukuk müşavirliği yaptı. Daha sonra Erzurum’a gelerek Maliye Hukuk Müşavirliği görevlerinde bulundu.
Hüseyin Avni Ulaş, 10 Mart 1919’da kurulan Vilayat-ı Şarkiyye-i Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti’nin Erzurum Şubesi kurucularından olup idare heyetinde görev almıştır. 23 Temmuz 1919 toplanan Erzurum Umumi Kongresi’ne Doğu Beyazıt delegesi olarak katıldı. Kongrede aktif görevlerde bulundu. 7 Ağustos 1919’da ilan edilen kongre beyannamesini imzalamıştır.
Hüseyin Avni Bey, son Osmanlı Mebusan Meclisi’ne 19 Ocak 1920’de yapılan seçimlerde Erzurum Milletvekili seçildi. İstanbul’un işgali ve Meclisin kapatılmasından sonra Ankara’ya geldi. 23 Nisan 1920’de TBMM’nin açılışında hazır bulundu. I. Meclis’te Erzurum Milletvekili oldu. I. Mecliste mevcut iktidara muhalefet etmiş olduğundan II. Meclise fikirlerinden dolayı alınmadı. Milletvekilliği sona erince İstanbul’a dönerek avukatlığa başladı.
17 Kasım 1924’te kurulan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın İstanbul Şubesinin kuruluşunda çalıştı ve yönetiminde görev aldı. Bu sebepten 17 Haziran 1926’da İzmir Suikastı ile ilgili olarak tutuklandı. Ankara İstiklâl Mahkemesi’nde yapılan yargılama sonucu 26 Ağustos 1926’da suçsuz bulunarak beraat etti. 7 Kasım 1939’da İstanbul 5. Noterliğine tayin oldu. 1945 yılında “Milli Kalkınma Partisi”nin idare heyetine girdi. “Mesuliyet” isimli haftalık gazetede ülkemiz için çok yararlı yazılar yazdı.
Evli ve Mehmet isminde tek çocuğu olan Hüseyin Avni Ulaş, 23 Şubat 1948’de vefat etti. Mezarı İstanbul Kandilli’de Küçüksu Mezarlığındadır.
Bibliyografya
M. Çelik, Hüseyin Avni Ulaş – 1996
F. Kırzıoğlu, Bütünüyle Erzurum Kongresi
C. Dursunoğlu, Milli Mücadelede Erzurum
M. Taşyürek, Erzurum Kongresi ve I.TBMM’de Erzurum Milletvekilleri -2000
Y. Çil, Erzurum Kongresine Katılan Delegeler
S. Bulut, Erzurum’da İz Bırakanlar