(Ö.1060-1650)
Osmanlı tarihçisi – şair
İbrahim Mülhemi, Erzurum’da doğdu. Medrese tahsilinden sonra müderris oldu. İstanbul Başçı İbrahim Medresesi’ne 1039’da (1629) müderris olarak tayin olundu. Bir yıl sonra Hüsrev Kethüdâ, 1639’da Davut Paşa, iki yıl sonra Rum Mehmed Paşa, 1643’de Kılıç Ali Paşa, 1645’de Kadırga Limanı’ndaki Mehmet Paşa, 1650’de Kara Mustafa Paşa medreselerine tayin edildi.
İbrahim ( Mülhemi) Erzurumî, 17 Şevval 1060’ta (13 Ekim 1650) İstanbul’da vefat etti.
Müderris, âlim, kadı, matematikçi, tarihçi ve şair olan İbrahim Erzurumî’nin mahlası MÜLHEMi’ dir. Sarayda yetişen ve I.Ahmed’in kızı ile evlenen Rumeli Beylerbeyi Canpolatzâde Mustafa Paşa’nın hocası olduğu için (CANPOLATZÂDE HOCASI) adıyla tanınmıştır. Ayrıca doğduğu yere nispetle kaynaklarda Erzurumî şeklinde de zikredilmiştir.
İbrahim Mülhemi’nin birkaç ilmi risale yazdığı, özellikle matematikçi olarak şöhret kazandığı, Arapça, Farsça ve Türkçe şiirleri bulunduğu bilinmektedir. Sultan IV.Murad’ın (1622 – 1639) emriyle, sultanın doğumundan başlayarak 1048’de (1638) Bağdat seferinden dönüşüne kadar cereyan eden olayları içine alan, mütekârib vezninde yazılan, başlangıç kısmı ile metnin içindeki başlıkları Farsça, asıl metni Türkçe olan, mesnevi tarzında kaleme alınan “Şehinşâhnâme-i Murâdî” veya Muradnâme isimli eseri yazmış ve sultana takdim etmiştir.
Telif ettiği eserler basılmamıştır. “Tarih-i Müluk-i Rum-u Efrenci”, “Şehnâme fi Hakk-ı Sultan Murad-i Rabi”, “Divan” belli başlı eserleridir.
Libâs-ı müsteâr olmaz muhabbet ehline layık
Kaba-i atlas-ı çarha tenezzülmü eder âşık
Bu cisri mâsivâdan geçmeyince menzile ermez
Göze göstermek olmaz cuy-i eşk-i âşık-ı sâdık.
Bibliyografya
Z.Fahri FINDIKOĞLU, Erzurum Şairleri,
CHRISTİNE WOODHEAD,T DV.İ.A. CİLT 21 S.323
H.A.Kasır, Erzurum Şairleri