İsmail Gürcan, halk arasında İsmail Usta (boyacı) ismiyle tanınır. 1903 yılında Erzurum – Ilıca – Alaca köyünde doğdu. Babası Hüseyin Çavuş’dur. Ermeni katillerinin başlattığı katliamdan Alaca köyü de nasibini almış, tüyler ürperten bu katliamda köyde bulunan İsmail Gürcan ve ablası, yakılan insanlar arasından ağır yaralı olarak kurtulmuştur. Sahra sıhhiye hastanelerinde uzun süren bir tedavi dönemi sonrası halasının yanına sığınmıştır. Erzurum’da Solakzade’nin derslerine devam etmiştir. Mahalle mekteplerinde eğitim görmüş, feyizlerini Sebilürreşat dergilerinden, Ahmet Şirani Hazretleri gibi zatlardan almıştır.
Boyacı İsmail Ustanın asıl mesleği hattatlıktı. Erzurum’da birçok caminin tezyinatı hep onun hünerli parmaklarının yadigarıdır. Derin bir tarih, sanat ve islâm kültürüne sahip fikir ve edebiyat insanı olan İsmail Gürcan’ın, özellikle tarih üzerindeki görüş ve düşünceleri, hikayeci yazar Mustafa Kutlu tarafından derlenerek “Siyasi Tarih Üzerine Konuşmalar” adıyla yayınlanmış bir kitabı bulunmaktadır.
Kendi kendini yetiştirmiş kıvrak bir zeka ve derinlemesine yoruma sahip Halk aydını Boyacı İsmail (Gürcan) Usta, 1989 yılında vefat etmiştir. Mezarı, Erzurum Abdurrahman Gazi mezarlığındadır.
Bibliyografya
M.Çelik, Erzurum Kitabı
Süleyman Çiğdem, Alaca Tarihi
M.Sıtkı Aras, Erzurum’un Manevi Mimarları