Erzurum Kırmacı Mahallesindeki Kırmacı Camiinin üzerinde herhangi bir kitabesi yoktur. Bu caminin Kırmacızade Ser Turnaî (Turnacı başı) Ali Ağa’nın oğlu MEHMET Ağa tarafından H.1185/M.1771 yılında onarılmış olduğu, Caminin daha önceki yıllarda yapılmış olduğu Mehmet Ağa’nın vakfiyesinden anlaşılmaktadır.
Kırmacı zade şöhretini taşıyan Ser Turnaî Ali Ağa’nın oğlu Mehmet Ağa’nın yukarıda belirtilen tarihi taşıyan vakfiyesi Erzurum Vakıflar Bölge Müdürlüğündedir. Bu vakfiyede Mehmet Ağa babasının Kazzaz (ipekçi) Ali, dedesinin Mustafa, onun babasının da Hacı Erverdi olduğunu, kendisinin H.1110 yılı Ramazan ayında doğduğunu, bütün ailesinin bu mescidin bulunduğu mahaldeki evde yaşadığını, geçmişlerinin hatırasına hürmeten harap olan bu mescidin ihyasına ve imarına karar verdiğini belirtmektedir.(Geniş bilgi için İ.H.Konyalı Erzurum Tarihi s.224)
Kırmacı Camiinin duvarlarında moloz taş, köşe ve pencerelerde düzgün kesme taş kullanılmıştır. Cami kare planlı, dört ahşap destekli ve düz tavanlıdır. Caminin üzeri düz damla kapatılmış sonradan çatı yapılmıştır.Son cemaat yeri de dört ahşap direk üzerine kurulu düz damlıdır. Son cemaat yeri sonradan camekanla kapatılmış ve camie dahil edilmiştir. Caminin mihrabı desensiz olarak taştan yapılmıştır ve mukarnas kavsaralıdır. Caminin minaresi ahşap olup sac ile kaplanmıştır. Camie bitişik bir çeşme bulunmaktadır.
Bibliyografya
İ.HAKKI KONYALI, Abideleri ve Kitabeleri ile Erzurum Tarihi
A.Ü. Komisyon, Yolların, Suların ve Sanatın Buluştuğu Şehir Erzurum -2008
H.Gündoğdu, Erzurum ve Çevresindeki Tarihi Kalıntılar Şehri Mübarek Erzurum
G.Solmaz, Erzurum Şehrindeki Tarihi eserler
T.Özdemir, Kaybolan Şehir Erzurum