Mehmed Ali Paşa, Erzurum- Yeğenağa Mahallesinde 1860 yılında doğmuştur. Aslen Tortum’lu olan “Kalembuz” ailesine mensup Mustafa Ağanın oğludur. Ailesi “ TİPİ” soyadını almıştır. Rüştiye ve İdadi Mekteplerini Erzurum’da okumuş, İstanbul’a giderek askeri okulda tahsiline devam etmiştir.
II. Abdülhamit tarafından takdir edilen ve “fahri yaverlik” ile taltif edilen Mehmet Ali Paşa, Meşrutiyet’i ilan ettiren kadrolarla anlaşamamıştır. 1908’de Ferik rütbesindeyken emekliye ayrılmış, Erzurum’a gelmiştir. Habib Bahâ-yi Veli (Habib Baba) Dergahı üçüncü Şeyh’i olan kayınpederi Ahmed Nuri Efendi’nin (1911) vefatı üzerine (mezarı Habib Baba Türbesindedir) şeyhlik vazifesi tek kızı Safiye Hanım’a geçmiş, ona vekil olarak da eşi Mehmet Ali Paşa bu görevi üstlenmiş ve dergahın başına geçmiştir.
İyi derecede Almanca bilen Mehmed Ali Paşa, işgalin ikinci ayında Ruslar tarafından belediye başkanlığına seçildi. Paşa sarığını çıkarmadan belediye başkanlığı görevini yürüttüğünden “Sarıklı Belediye Reisi” ismi ile anılmaktadır.
Ruslarla iyi ilişkiler içinde olan Mehmed Ali Paşa, Erzurum halkının bu zor günlerinde, elinden gelen her şeyi yapmış, yalan yanlış iftiralarla birçok Türkü tutuklamaya ve kurşuna dizmeye kalkışan Ermenilere karşı, Rus komutanıyla anında girişimde bulunup ve bu hadiseleri büyük ölçüde önlemiştir. 1917 yılı ortalarına kadar Belediye Reisliği görevini sürdüren Mehmed Ali Paşa, “Ruslara karşı teşkilat kuruyor” diye çıkarılan Ermeni iftiraları sonucu birçok Erzurum’lu ile birlikte tutuklanarak Kamburoğlu Hanı’na hapsedildi, daha sonra ailesiyle birlikte Rusya’ya sürüldü.
Mehmet Ali Paşa, I.Dünya Savaşı sonuna kadar Moskova’da kalmış, daha sonra İstanbul’a dönmüştür. 1926 yılında İstanbul’da vefat etmiştir.
Bibliyografya
Şeref Tipi, Pişibba (1860-1926) Yayına hazırlayan Canerhan Tipi-2005
Tahsin Akgün, İki Reise İki İftira Tarih Yolunda Erzurum Dergisi s.11-12 sa.24
Cemalettin Server Revnakoğlu, “Bir Tortumlu Paşa Hakkında” Hürsöz Gazetesi 1967
Murat Küçükuğurlu, Erzurum Belediyesi Tarihi -1