MUHAMMED SADIK SOLAKZADE (SOLAKBAY)

Muhammed Sadık Solakbay ,H. 1302/M.1884 yılında Erzurum’da doğdu. Babası Erzurum Müftüsü Muhammed Hâmid Efendi, dedesi devrin ilim adamlarından, Erzurum’da büyük hoca diye tanınan Solakzâde  Ahmed Tevfik Efendidir. Ahmed Tevfik Efendinin babası Hacı Lütfullah Ağa katıldığı cirit oyunlarında ciriti sol eliyle attığı için “Solak” diye anıldığından aileye “Solakzâdeler” denilmiş, Soyadı Kanunu çıktıktan sonra Solakbay soyadını almıştır. Ancak Erzurum halkı “Solakzâde Müftü Sadık Efendi” demektedir.

Muhammed Sadık Efendi küçük yaşta iken Erzurum İbrahim Paşa Medresesi müderrisi olan dedesi Ahmet Tevfik Efendinin derslerine devam etmeye başlamış, onun vefatı üzerine ayni medresenin müderrisliğine getirilen babası Muhammed Hâmid Efendi’nin derslerine iştirak ederek icâzet almıştır. 1910 yılında babasının müftülük görevini yürüttüğü Erzurum’da müftü müsevvidliğine tayin edildi. 1913’te babası ölünce onun yerine Erzurum Müftülüğü görevine getirildi. Ayrıca İbrahim Paşa Medresesinde,  idâdi ve rüşdiye mekteplerinde dersler verdi.

Müftü Solakzâde Muhammed Sadık Efendi, I. Dünya Savaşı sırasında 16 Şubat 1916’da Ruslar Erzurum’u işgal edince ailesi ile birlikte İstanbul’a gitti. Rusların Doğu Anadolu’dan çekilmeleri üzerine 1917 yılının son günlerinde Erzurum’a döndü. Vilayet-i Şarkiyye ve Müdafaa-i Hukuk-i Milliye Cemiyeti’nin kurucuları arasında yer aldı. Erzurum Kongresine gözlemci olarak katıldı. Pir Ali Baba isminde bir zatın başlattığı ve Erzurum’da dini bir gelenek haline gelen, I. Dünya Savaşı ile 1916-1937 yılları arasında kesintiye uğrayan “ bin bir hatim” geleneğini 1937’de yeniden başlattı.  Muhammed Sadık Efendi dini kaynakları iyi bilen, hurafe ve batıl inançlarla mücadele eden, zeki ve ileri görüşlü bir âlimdi. Eser yazmaktan çok talebe yetiştirmeye önem verdi. “ Mühezzebü’l –metâlib fi’l-ferâ’iz”, “Dini Yönden Coğrafya”, “Tasavvurat ve Tasdikat Üzerine Bir Şerh” adlı basılmamış eserleri vardır.

Erzurum Müftüsü Solakzâde Muhammed Sadık (Solakbay) Efendi, 3 Temmuz 1960’ta vefat etti ve Asri Mezarlığa defnedildi.    

Bibliyografya                                                                                                                                                                       

S. Kıyıcı, TDV İslam Ansiklopedisi c.37, s.369

Y.Bilginer, Cumhuriyet Dönemi Erzurum Müftüsü

M.S. Aras, Erzurum’un Manevi Mimarları

M.Taşyürek, Erzurum Kongresi

M.Çelik, Erzurum Kitabı

S. Bulut, Erzurum’da İz Bırakanlar