MURAT PAŞA CAMİİ

Erzurum Erzincan Kapı semtinde, bulunduğu mahalleye adını veren Murat Paşa Camii, ayni adı taşıyan hamamla birlikte ayni mahalde yer alır. Caminin doğusunda İlhanlı dönemine ait Ahmediye medresesi bulunmaktadır. Yapım tarihinin eskiliği bakımından Lala Paşa Camiinden sonra Erzurum’da Osmanlı Döneminde yaptırılan ikinci camii Murat Paşa’dır. Camii H.981, M.1573 yılında İkinci Sultan Selim zamanında Kuyucu şöhretini taşıyan Erzurum Valisi Murat Paşa yaptırmıştır.     

Murat Paşa Caminin taç kapısı üstünde üç satır halinde Arapça yazılmış kitabesi vardır. Kitabe metni şu şekildedir: “Selamün aleyküm dıbtum fedhulûhâ hâlidine ammere” hâze’l-mescideş-şerif vel camie’l-münif fi eyyâmi saltanati. Kahraman-il kurum ve hakani’l arab vel acem vel rum el Sultan Selim bin Süleyman Han halledallahu hilafetehu ilâ ahirid devran El Emir el kebir Murad Paşa yasserallahu  ma yeşa fi tarihi takabbellahu anhu bi kabulin hasenin fi seneti ihda ve semanin ve tisimietin 981 Kitabenin ilk satırında Zümer Suresi 73. Ayet yazılıdır. Bu ayetin meali “ Muhafızlar onlara, selâm size! Hoş geldiniz! İşte buyurun, içinde temelli kalacağınız bu cennete  girin diyecekler.” Ayetten sonraki kısmında ki yazı dilimize şöyle çevrilir:

Bu mescid-i şerifi ve cami-i münifi uluların kahramanı , Arap, Acem ve Rumun Hâkanı Süleyman Han oğlu Sultan  Selim’in – Allah hilâfetini, kıyamet gününe kadar daim etsin- Saltanat günlerinde büyük emir Murat Paşa – Allah istediğini kolay kılsın -Allah bunu kendisinden hüsnü kabul ile kabul buyursun. H.981 yılında yaptı.)

Camii, köşelerinde yarım kubbecikler bulunan tek ve büyük bir kubbe örter. Kemer altlarında ve kubbe kasnağında şerit halinde mukarnas dizisi yer almaktadır.  Caminin beş gözlü son cemaat yerini taştan yapılmış altı yuvarlak sütun üstünde yükselen beş kubbe örter. Sütunlar sivri kemerli düzenleme ile birbirine bağlanmıştır Caminin içerisi kuzey ve güneyde altta sivri kemerli ikişer, güney yönde üstte yuvarlak kemerli iki pencere, doğu ve batıda cephelerde altta sivri kemer alınlıklı üçer, üst kısımlarda birer yuvarlak pencere vardırCaminin giriş kapısı iç ve dış bükey silmelerle sınırlandırılmış, üç dilimli kemerle taçlandırılmıştır. Girişin iki yandan sütunceler bulunmaktadır. Asıl giriş kapısı basık kemerlidir.  Kemerin alınlığında da kitabe yer almaktadır. Kesme taş mihrap, beş köşeli mukarnas kavsaralıdır. Mihrabın etrafı  silmeyle sınırlandırılmıştır. 

Camiin doğusundaki Ahmediye medresesinin mescidine bitişik olduğu bilinen ancak mescidin yıkılması sonucu bağımsız kalan minare  Cami için kullanılmıştır. 1928 yılında fırtına sonucu yıkılan minarenin yerine bugünkü kare kaideli, sekizgen gövdeli, tek şerefeli ve kesme taş malzemli minare yapılmıştır. Caminin güney, batı ve doğusu hazire olarak düzenlenmiş, batısında baldaken tarzında Ane Hatuna ait türbe bulunmaktadır. Külliyenin hamamı caminin sokak aşarı güneyindedir.

Bibliyografya

İ.H.Konyalı, Abideleri ve Kitabeleriyle Erzurum Tarihi

H.Yurttaş,H.Özkan, Z.Köşklü vd. Yolların, Suların ve Sanatın Buluştuğu Şehir Erzurum

Mehmet Nusret, Tarihçe-i Erzurum

H.Gündoğdu, A.A.Bayhan, M.Arslan, Sanat Tarihi Açısından Erzurum

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir