Erzurum Milletvekili
Erzurum Kongresi Karaköse Delegesi
Süleyman Necati Güneri, 17 Nisan 1889’da Bingöl-Kiğı’da doğmuştur. Kiğılı Defterdâr Hacıhâfızzâde Mehmet Galip Bey’in oğludur. Annesi Kahraman Ağa’nın kızı Emine Hanım’dır. İlk mektebi ve Rüştiye mektebini doğduğu Kiğı’da, İdadi ve Hukuk mektebini Konya’da okumuş, 1911’de mezun olmuştur. Dibabzâde Mustafa efendi’nin kızı Naciye Hanımla evlenmiş ve bu evlilikten biri kız dört çocuğu dünyaya gelmiştir.
Süleyman Necati Güneri, İstanbul’da 1 Mart 1944 tarihinde vefat etmiş ve Merkezefendi kabristanına defnedilmiştir.
S.Necati Güneri, Konya’da çeşitli okullarda öğretmenlik yapmış, 1913’de Erzurum İttihat ve Terakki Mektebi Müdürü ve Türkçe muallimi olarak atanmıştır. Ayni zamanda Erzurum Vilâyet Meclis-i Umumi’de Kıği âzâsı olarak çalışmaya başladı. Erzurum’un işgali (16 Şubat 1916) üzerine tekrar Konya’ya döndü. 7 Ekim 1918’de tekrar Erzurum’a geldi ve bir hafta sonra dört sınıflı Özel Albayrak Mektebi’ni açtı. Sonra dostlarıyla İstihlâs-ı Vatan Cemiyeti’ni kurdu. 1913’de Erzurum’da çıkarılan ancak işgal sebebiyle kapatılan Albayrak Gazetesi’ni 5 Mart 1919’da yeniden çıkarmaya başladı.
Vilâyât-ı Şarkiye Müdafaayı Hukuk Cemiyeti Erzurum Şubesinde faal görevlerde bulundu. Bu cemiyetin 17 Haziran 1919’da yapmış olduğu Vilayet Kongresi’nin raporunu hazırladı. Erzurum Kongresi’ne de Vilâyâti Şarkiye Müdafaayı Hukuk Cemiyeti Karaköse (Ağrı) delegesi olarak katıldı ve Kongrenin divan katipliğini yaptı. Kongre sonunda ilan edilen
Şark-ı Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Beyannamesi’ni imzalayan 45 kişi arasında olup Karaköse (Ağrı) delegesi olarak imza atmıştır.
Süleyman Necati bey, son Osmanlı Meclis-i Mebusanı için (6 Ocak 1920) yapılan seçimlerde Erzurum Milletvekili seçildi. İstanbul’un işgali ve Meclisin dağıtılması üzerine Ankara’ya gelerek I. Dönem Erzurum Mebusu olarak TBMM bulundu. (23 Nisan 1920 – 10.08.1923)
Süleyman Necati Bey, 1925 sonbaharında şapka hadisesinde olduğu ileri sürülerek diğer hemşehrileri ve ağabeyi Mithat Turanlı ile önce Burdur’a sevk edildi. Daha sonra İzmir suikastı hadisesinden dolayı tutuklandı, İzmir ve Ankara İstiklal Mahkemelerinde yargılandı ve beraat etti. Mustafa Kemal’in isteği üzerine İstanbul Kız Lisesi ve Darüşşafaka Lisesi’nde tarih ve coğrafya muallimliği yaptı. Atatürk’ün isteğiyle V.dönem devre arası seçimlerinde kendi haberi olmaksızın, Zonguldak mebusu seçildi (26.11.1937 – 3.4.1939)
Süleyman Necati Güneri’nin 10.04.1938 tarihli kısa bir takdim yazısı ile tanıttığı hatıraları Ali Birinci tarafından yayına hazırlanmış ve Kasım 1999’da Erzurum Kitaplığı (Dergah Yayınları) yayınlanmıştır.
Bibliyografya
F. Kırzıoğlu, Bütünüyle Erzurum Kongresi
Yüçel Çil, Erzurum Kongresi’ne Katılan Delegeler
M.Taşyürek, Erzurum Kongresi
M.Çelik, Erzurum Kitabı
Ali Birinci, Süleyman Necati Güneri Hatıra Defteri
S.Bulut, Erzurum’da İz Bırakanlar
C.Dursunoğlu, Milli Mücadelede Erzurum
E.Konukçu, Selçukludan Cumhuriyete Erzurum