Erzurum Cumhuriyet Caddesindedir. Medresenin taç kapısı üzerinde bir satır halinde Arapça bir kitabe vardır. Kitabenin sağdaki ve soldaki kısımlarının uzunluğu 98 cm, ortadakinin 2,66 metredir. Kitabenin eni 48,5 santimetredir. Bu kitabeye göre medrese İlhanlı Sultanı Olcaytu’nun, babası Sultan Gazan ve annesi Bolugan Hatun adına H.710/M.1310 tarihinde Cemaleddin Hoca Yakut Gazani tarafından yaptırılmıştır. Arapça kitabe kitabe şöyle okunur:
Emere bi imarati haze’l med feni fi eyyami devlet-i Olcaytu Sultan haledallahu mülkehu min fevadili enami es-sultan Gazan ve Bolugan Hatun enarellahu burhanehüma Cemaleddin Hoca Yakut el-Gazani fi seneti aşere ve sebamiye
Anlamı: Bu medresenin yapılmasını 710 (M.1310) senesinde SULTAN OLCAYTU’nun hükümdarlık günlerinde – ALLAH mülkünü ebedi kılsın – SULTAN GAZAN ve BOLUGAN HATUNUN – ALLAH burhanlarını aydınlatsın – yüce ve alicenap yardımları ile CEMALEDDİN HOCA YAKUT GAZANİ emretti.
(İlhanlı hükümdarı Olcaytu H.703/M.1304 den H.716/M.1316 yılına kadar hükümdarlık etmiştir. Babası Sultan GÂZÂN MAHMUT H.694/M.1295 den H.703/M.1295 yılına kadar saltanat sürmüştür.)
İLHANLI’ların çok güzel bir mimari eseri olan YAKUTİYE Medresesinin kapısı batıya açılır. Medresenin taç kapısı çok süslü ve muhteşemdir. Kapı söve ve kemeri, gömme sütuncukları, geometrik şekilleri, mihrapçıkları, çift başlı yırtıcı kuşları, kaplanları, yazıları ve mukarnasları ile devrinin en başarılı mimari eserlerindendir. Taç Kapının cephesini dıştan içeriye doğru üç taraftan dört çeşit süs sarar ve kucaklar. Birincisi mukarnaslar, ikincisi iri zambaklar ve yapraklar, üçüncüsü güller, dördüncüsü de geometrik şekiller ve yapraklardan oluşur. Taç kapının ana nişi içinde, girişin aralığını örten basık kemerin üst kısmındaki iki bordürden ilki mukarnas, ikincisi ise kitabe şerididir. Biri kavsara kuşatma kemerinin, diğeri mihrabiyeleri çerçeveleyen bordürün üst kısmında yer alan iki pano içinde, bitkisel ve geometrik motifli süslemeler görülmektedir.
Yakutiye Medresesi Taç Kapı
Yakutiye Medresesi Taç Kapı Süslemesi 
Yakutiye Medresesi Hayat Ağacı
Taç kapının sağ ve sol taraflarında birbirinin ayni olan kabartmalar ve dikdörtgen çerçeve içinde altta bir kabara motifi ile başlayan iki taraftaki hayat ağacı, ağaçların altlarında karşı karşıya ayakta duran iki aslan (pars), hayat ağacının üzerinde kartal ve üzerinde gül kabartması bulunmaktadır.
Yakutiye Medresesi, kapalı avlulu, üç eyvanlı, revaklı, büyük bir bölümü ile tek katlı medresedir. Giriş holünün üzerinde ikinci bir kata yer verilmiştir. Taç kapıdan sivri beşik tonoz örtülü giriş holüne ulaşılmaktadır. Bu mekânın kuzeyinde ve güneyinde yer alan iki oda ile doğusundaki medrese avlusuna ulaşım buraya açılan kapılardan sağlanmaktadır. Ayrıca güneyindeki odada yer alan merdivenle hem minareye hem de giriş holü üzerindeki eyvan şeklindeki ikinci kata çıkılır. Avlunun ortasında dört kalın sütun tarafından taşınan tonoz, zengin mukarnaslarla dolgulu olup üzerinde tonoz feneri bulunmaktadır. Avlunun etrafında, dört köşede birer, kuzey ve güneyde dörder olmak üzere on iki medrese odası yer almaktadır. Bütün bu odaların üzeri sivri beşik tonozlarla kapatılmıştır. Medresenin güney eyvan duvarında bir mihrabı vardır. Bu alan mescit olarak kullanılmıştır. Anadolu’da başka hiçbir yapıda görmediğimiz taşa yazılmış vakfiye özeti mescidin doğu ve batı duvarlarında ikişer satır halinde yer almaktadır.
Yakutiye Medresesi iki minareli olarak tasarlanmış, sağdaki minarenin şerefeye kadar olan kısmı ayakta, kaidesi bulunan sol taraftaki minare ise ya yıkılmış veya hiç yapılmamış, konik çatı ile örtülmüştür. Medresenin sağdaki minaresi kare kaide ile başlayıp, prizmatik üçgenlerle onikigene dönüştürülmüş, taşkın bir bilezikle beden duvarlarının üst seviyesine kadar silindirik olarak taş malzeme ile inşa edilmiş, yine bir bilezikle tuğla malzemeli gövdeye geçilmiştir. Minare gövdesi kırık hatlı şeritlerin birbirini kesmesiyle meydana gelen geometrik bir düzenleme gösterir. Kesişen şeritler içi firuze ve patlıcan moru sırlı tuğlalarla çeşitli geometrik şekillerin elde edildiği dolgu motifleriyle süslenmiştir. Minarenin şerefe altından itibaren yukarısı yıkılmış, üzerine konik bir külah eklenmiştir. Medresenin doğusunda bulunan kümbet ayrı madde halinde yazılmıştır.
Yakutiye Medresesi 20.Yüzyıl başına kadar faal olarak görevini yapmış, yüksek bir ilim müessesesi olarak yüzlerce âlim yetişmiştir.