1827 – 1912
Mustafa Zihni Efendi, 1827 yılında Rize ili İkizdere İlçesi Cimil Bucağına bağlı Aşağı Köyde doğdu. Taşcıoğulları soyundandır. Beş yaşında dayısı “Fetvacı Hoca” denilen Hacı Mehmet Efendi ile Erzurum’a gelmiş, dayısının himayesinde büyüyerek tahsilini tamamlamıştır. Baba yüzü görmeden büyüdüğünü bilen arkadaşları ve komşuları “Fetvacının Yetimi” demeye başlamışlardır. Hayatı boyunca asıl adı halk tarafından kullanılmamış, YETİM HOCA EFENDİ diye anılmıştır.
Yetim Hoca Mustafa Zihni Efendinin, Erzurum’da ilk resmi vazifesine Kırkçeşme çevresinde Esat Paşa yokuşunda 1291 (1875) tarihinde açılan Erzurum Mülkiye Rüştiyesi mektebinde muallim olarak başlamıştır. On sene bu görevini devam ettirdi. Daha sonra Gürcü Kapısı Kavaflar Çarşısında Memiş Ağa Hanı içinde bir odayı dershane haline getirerek burada talebe okutmaya başlamıştır. Okuttuğu talebelerinden ücret veya hediye olarak herhangi bir şey kabul etmemiş, insanlığa yararlı iş görmek gayesiyle ve tamamen Allah Rızası için eğitim işini sürdürmüştür.
Yetim Hoca, kendisine bağlanan maaşı ömrünün sonuna kadar almamış, geçimini ticaretle sağlamıştır. Vefatından sonra talebelerinden Erzurum Mebusu Zırnıklı Cazim Efendi gerekli işlemleri yaparak hocanın iki yetim kızına biriken maaşları verdirmiştir.
Yetim Hoca Mustafa Zihni Efendi 29 Şubat 1328 (1912) günü 85 yaşında vefat etmiştir. Mezarı Erzurum Asri Mezarlıktadır.
Bibliyografya
S. Bulut, Erzurum’da İz Bırakanlar
M.S.Çöğenli_ S.Bakırcı, Sakıp Danışman Kitabı
M.S.Çöğenli – A. Bayram, Erzurum Ziyaret Yerleri
Abdurrahman Zeynel, Erzurum Eğitim Kurumları Tarihi
C.S.Revnakoğlu, Tarih Yolunda Erzurum s.13-14