ZİYA PAŞA

(d. 1825 İstanbul – ö. 17 Mayıs 1880 Adana)

Asıl adı Abdülhamid Ziyaeddin olan Ziya Paşa, 1825 te İstanbul’da doğdu. Galata Gümrüğü’nde katiplik yapan Erzurum’un İspir ilçesi Kerap köyünden Ferideddin Efendi’nin oğludur. Annesi Itır hanımdır. Bayezit Rüşdiyesi’ni bitirdi. Özel derslerle Arapça ve Farsça öğrendi. Onsakiz yaşında Sadaret Mektub-i Kalemi’nde çalıştı . Buradaki kalem hayatı, Ziyâ ismiyle anılmasına sebeb olmuştur. 1855’te Mustafa Raşid Paşa aracılığıyla sarayda Mabeyn Katipliği’ne atandı. Bu sırada Fransızca öğrendi.  Ali Paşa sadrazam olunca Ziya Bey’i saraydan çıkarttı ve zaptiye müsteşarlığına tâyin ettirdi.

1861’de Kıbrıs, 1863’te Amasya Mutasarrıfı ve Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye üyesi oldu. 1865’te İstanbul’a gelince Yeni Osmanlılar Cemiyeti’ne katıldı. Yeniden Kıbrıs’a atanınca 1867’de Namık Kemal ile birlikte Londra’ya kaçtı. Birlikte Yeni Osmanlılar’ın yayın organı olan Hürriyet gazetesini yayınlayarak İstanbul’daki saray ve istibdat aleyhine yazılar yazdı.  1870’te Cenevre’ye gitti. Ali Paşa’nın ölümünden sonra 1871’de İstanbul’a döndü.

1872-1876 arasında Şurây-ı Devlet üyeliği ve maarif müsteşarlığı yaptı. Anayasayı hazırlayan Kânun-i Esâsî adlı kurumda görevlendirildi.

Birinci Meşrutiyet’in ilanından sonra 1877’de vezir rütbesiyle önce Suriye Valiliği’ne ardından Adana Valiliği’ne atandı.                                                                                                  

Ziya Paşa 17 Mayıs 1880’de (H.1295) Adana’da vefat etti.

Ziya Paşa, batılılaşma yanlısı, yenilikçi Tanzimat Edebiyatı’nın öncüleri arasında yer aldı. 1874-1875’te Arap, Fars ve Türk şairlerin şiirlerini “Harabat” adlı 3 ciltlik antolojide toplamıştır.                                                                     

ZİYA PAŞA’NIN ESERLERİ :

  1.  Harabat (Şiir Antolojisi)
  2. Zafername (1868, siyasi hiciv)
  3. Rüya (Fantezi, ölümünden sonra, 1910’da yayınlandı)
  4. Veraset Mektupları (Siyasi eleştiri, ölümünden sonra 1910’da yayınlandı)
  5. Eş’ar-ı Ziyâ (şiir. ölümünden sonra  1881’de yayınlandı)

Bibliyografya

Z.F. Fındıkolu, Erzurum Şairleri

U. İbrahimhakkıoğlu, Ervak Anma Toplantıları II.2004

S. Bulut, Erzurum’da İz Bırakanlar

M.Apaydın, Türk Hiciv edebiyatında Ziya Paşa

Abdullah Uçman, T.D.V.ansiklopedisi 44.c 479.s

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir